توضیح تاب آوری
زندگی پیشِ روی ما و حیات اجتماعی و انسانی آن پیوسته دست خوش تغییر و تحول است. تاب‌آوری (Resiliency) مفهومی است که با تغییر شرایط پیوندی عمیق دارد .تحول و پویایی ما در گرو این تغییر می باشد چرا که رکود منجر به فساد و تباهی می شود . درست مثل همین بیت از هوشنگ ابتهاج که می‌گوید:
آبی که برآسود زمینش بخورد زود
دریا شود آن‌رود که پیوسته روان است
تاب‌آوری در چنین شرایطی شرط لازم و کافی برای ادامه حیات به شکلی پویا ورود به رشد است.احتمالا همه ما در اطراف خود دیده ایم افرادی را که در بحران‌ها و تغییرات ناگهانی رشد می کنند و بهتر از قبل از دل آن بیرون می آیند و در سویی دیگر افرادی هم هستند در بحران ها ضعیف و شکننده می‌شوند. تفاوت این دو دسته افراد در ویژگی‌های تاب‌آورانه آنها است .
مفهوم تاب‌آوری
واژه تاب‌آوری از کلمه لاتین «resilio» به معنای برگشت به عقب مشتق شده‌است . تاب‌آوري(Resiliency) در مورد کسانی بکار می رود که در معرض خطر قرار میگیرند ولی دچار اختلال نمی‌شوند. از این رو شاید بتوان نتیجه گیري‌کرد که مواجه شدن با خطر شرط لازم براي آسیب پذیري هست اما شرط کافی نیست.تاب‌آوری یک مفهوم پیشگیرانه است . به این معنی که با آموزش تاب‌آوری و یادگیری مؤلفه های آن می توان درصد ابتلای افراد به آسیبهای ناشی از بحران را تا حد چشمگیری کاهش داد و حتی افراد آسیب دیده را به میزان چشمگیری بهبود بخشید .
ویژگی افراد تاب‌آور
افراد درمقابل شرایط سخت و بحران زا هرکدام به شیوه ه ای پاسخ می‌دهند برخی دچار کج خلقی می‌شوند، غر میزنند ، ممکن است با دیگران پرخاشگری کنند . برخی دیگر مشکلات را درون خود ریخته ، بی حس می‌شوند . احساس درماندگی و ضعف میکنند ،منزوی و افسرده می‌شود . عده ای دیگر جایگاه قربانی را برمی گزینند شروع میکنند به سرزنش دیگران و محیط و شرایط و تمام انرژی خود را صرف توجیه کردن و شکایت از این و آن را می گذرانند و جملاتی ازاین دست که (این عادلانه نیست)و (نگاه کن با من چه کرده اند ) یا ( همه بد من را می خواهند ) را از این افراد زیاد می‌شنویم .
اما در این میان عده ای هستند که در تغییرات ناگهانی و بحران‌ها خود را با واقعیت جدید احساسات خود را به سرعت مدیریت میکنند و با چالشهای پیش رو روبه‌رو می‌شوند و تلاش میکنند با ارزیابی موقعیت و جمع آوری اطلاعات و همچنین تکیه بر توانایی‌های خود تهدیدها را به فرصت تبدیل کنند . آنها سریعاً به حالت نرمال بر می‌گردند و قوی‌تر از قبل روبه جلو حرکت میکنند.
- افراد تاب آور بسیار انعطاف پذیرند به سرعت با شرایط جدید منطبق می‌شوند و به همراه تغییرات پیشرفت می کنند . مهمتر از آن ، با بازگشت به حالت نرمال ، احساس اعتمادبه‌نفس می کنند و در ساختن موقعیت های خوب مهارت دارند ،
- افراد تاب آور درک درستی از توانایی‌های خود دارند . هرگز در رابطه با توانایی های خود اغراق نمی‌کنند و اهدافی که دور از حوزه توانایی های آنها هست را انتخاب نمی‌کنند .
- افراد تاب آور اغلب در موقعیتهای بحرانی و در تغییرات سریع می توانند به خوبی واکنش نشان دهند و به صورت فی البداهه عمل میکنند و به راحتی استرس خود را مدیریت میکنند
اجتناب از واکنش قربانی
تفکر قربانی منجر به احساس درماندگی و خشم فروخورده از محیط و دیگران می شود . زیرا شما دیگران را در ایجاد زندگیِ‌بهتر مسئول می دانید .افراد قربانی هرگونه مسئولیتی را از خود سلب کرده و هرگز سهم خود را در اتفاق افتاده نمی‌بینند و هرگز تلاشی برای تغفییر الگو های مخرب خود ندارند . سرزنش دیگران نقش مهمی در نابودی زندگی شما ایفا می‌کند این امر منجر به عدم بازگشت شما به شرایط نرمال می‌شود .
تاب‌آوری به توانایی های زیر اشاره دارد :
- مقابله با سطح بالایی از تغیرات مداوم مخل .
- حفظ سلامتی و انرژی تحت فشار دائمی .
- قدرت تصمیم گیری و مهارت حل مسئله بالا تحت شرایط فشار.
- غلبه بر سختی ها .
- جایگزینی راهکارها و داده های جدی با مسیر های قبلی .
- مدیریت احساسات و هدایت آنها در مسیر درست.
- باز بودن به تجربه و علاقه‌مندی به یادگیری
در نهایت تاب‌آوری بیش از آنکه داشتن ویژگی خاص باشد . شامل انجام دادن کاری می‌شود . تاب‌آوری نسخه ای واحد برای همگان ندارد هرکس به قدر توان خود باید از توانایی‌هایش در راستای تبدیل تهدیدها به فرصت ها استفاده کند . و دانستن این نکته خیلی مهم است که هیچ کس جایگاه کنونی خود را ناگهانی بی هیچ دلیلی به دست نیاورده . برای رسیدن باید تلاش کرد و با سختی ها مواجه شد هر مانعی درسهایی برای یادگیری دارد .
