دروغ گویی در کودکان یک پدیده اجتماعی معمول است. اغلب در سنین پیش از مدرسه بین 2 تا 4 سالگی در بسیاری از بسترهای اجتماعی با اهدافی متفاوت اتفاق می افتد. این تلاش های عمدی برای فریب کاری ممکن است موجب نگرانی والدین شود. که شاید فرزندشان دچار انحراف اجتماعی است . اما از دیدگاه روانشناسی رشد دروغ گویی در کودکان به ندرت ناشی از نگرانی و یا اضطراب است.
اغلب دروغ گفتن یکی از اولین نشانه های رشد فرضیه های ذهنی در کودکان است. به معنای آگاهی داشتن از این است که دیگران می توانند خواسته هایی متفاوت داشته باشند و همچنین نشانه باور‌داشتن به خود و احساس کردن خویش است. برای مثال وقتی کودک به طور گمراه کننده ای ادعا می کند که والدین به او اجازه داده اند بستنی بخورد در واقع از این آگاهی نسبت به ذهن دیگران استفاده می کند ولی برداشت آنها اشتباه است.
دلایل دروغ گویی در کودکان
دروغ گویی در کودکان به دلایل مختلف مختلفی شکل می گیرد. که در روند رشد اجتماعی آن ها بسیار مهم است. اکثر کودکان زیر 6 سال به دلیل اینکه هنوز تفکر انتزاعی در آنها شکل نگرفته است، تفاوت بین خیال و واقعیت را نمی توانند درک کنند . به همین دلیل بسیار از مطالبی که می گویند از خیال پردازی ها و فانتزی های آن ها نشات می گیرد و آن را نباید به پای دروغ گویی گذاشت. یکی دیگر از دلایلی که کودکان دروغ می گویند کمال گرایی بیش از حد والدین هست . والدینی که هیچ گونه اشتباه و خطایی را از جانب کودکشان نمی پذیرند و هرگونه خطایی را با سرزنش و تنبیه شدید پاسخ می دهند، کودکانی دروغ گو بار می آورند. والدین دروغ گو فرزندان راستگو نخواهند داشت. کودکان مارا نظاره می کنند . مادامی که والدین به هر بهانه از جمله کمبود اعتماد به نفس و یا از روی عادت دروغ می گویند نمی توانند انتظار داشته باشند که فرزندان شان راستگو باشند.
والدین و معلمین می توانند به چند روش راستگویی را در کودکان تقویت کنند.
از تنبیه شدید و نامتناسب با رفتار کودک خودداری کنید. تحقیقات نشان داده است کودکانی که در مدرسه و خانواده با تنبیهات شدید و فیزیکی مواجه شده بودند، در مقایسه با کودکانی که با تنبیهاتی مانند محرومیت از بازی و یا موقعیت های دلخواه مواجه شده بودند بیشتر دروغ می گفتند.
روش های تقویت راستگویی در کودکان
- فرزندان خانواده هایی که تاکید افراطی بر پیروی از قوانین و چارچوب ها دارند و در بین آنها گفتگوی فعال وجود ندارد . میزان بیشتری به دروغ گویی روی می آورند. تا آنجا که می توانید با کودک خود صحبت کنید. اجازه دهید تا رفتارش را توضیح دهد و احساسش را بیان کند و از بیان حقیقت به شما ترس نداشته باشد.
- در مورد مباحث و سناریوهای اخلاقی و عاطفی با کودکان گفتگو کنید. از طریق قصه_گویی و داستان آنها را راهنمایی کنید . این هدایت و حمایت عاطفی منجر به تشویق راستگویی در آنها شده. باعث می شود که متوجه شوند که دروغ گفتن آنها می تواند به دیگران آسیب رسانند. از این که خود آن ها بعد از دروغ گفتن چه احساسی را تجربه خواهند کرد نیز آگاه می شوند.
- ابتدا مطمئن شوید که دروغ او واقعا یک دروغ است. کودکان گاهی در سنین پایین علاقه دارند که واقعیت را با خیال درآمیزند. این رفتار بخشی از مراحل رشد ذهنی آنها است و آن را نباید به پای دروغ گویی کودک گذاشت.
- اگر کودک درباره سوء استفاده فیزیکی و جنسی گزارش داد ابتدا به او گوش دهید. حتما آن را مورد بررسی قرار دهید. اگر درست نباشد معمولا دلیل خاصی برای دروغ گفتن در این رابطه وجود دارد .
پیشنهاد ما به چنین مواردی استفاده از مشاوره کودک و نوجوان یا مشاوره فردی برای درمان است.
