یكی از ویژگی های افرادی كه سلامت روانی دارند، وقتی به خود می نگرند، خود را پست و خفیف نمی دانند. این ویژگی به نظر بسیاری از روانشناسان مهم ترین عامل سلامتی روانی است. روانشناسان اخلاق معتقدند كه هر چه انسان اخلاقی تر زندگی كند، عزت نفس بیشتری دارد. یعنی هر چه انسان خوب تر باشد، در چشم خودش عزیزتر و زیباتر می آید.
اما دومین مولفه سلامت روانی این است كه انسان اینجایی و اكنونی زندگی كند. در مورد بیشتر انسان‌ها تنها جسم‌شان در زمان حال زندگی می كند، در حالی كه ذهن و روان شان در حال به سر نمی برد، بلكه ذهن شان مشغول برنامه های آینده یا خاطرات گذشته است.
روانشناسان معتقدند كه ذهن بیشتر انسان ها به طور میانگین از 16 ساعت بیداری، حتی یك ربع ساعت نیز معطوف به لحظه حال نیست و معمولا مشغول گذشته یا آینده است. حسن زندگی اینجایی و اكنونی در این است كه هرچه انسان بیشتر در حال زندگی كند، از لذاتی كه در این مختصه زمانی و مكانی است بیشتر استفاده می‌كند و از رنج های این برهه زمانی و مكانی، كمتر رنج می برد. یعنی در حال زیستن پتانسیل لذت بردن ما را از زندگی افزایش می دهد و پتانسیل رنج بردن ما از زندگی را كاهش می دهد.
به تعبیر دیگر اگر انسان می خواهد از آنچه حال به او عرضه می كند، باید ذهن و بدن اش را همزمان كند. انسان اگر بتواند از گذشته و آینده فارغ شود، خوشی حتی در چهره‌اش نیز نمایان می شود. البته هیچ انسانی نمی تواند همواره در لحظه حال زندگی كند، اما باید در نظر داشته باشد كه آشیانه او در لحظه حال است و باید در عین حال كه به گذشته و آینده می رود، همواره در لحظه حال سكنی گزیند.
اما علامت سوم سلامت روان پذیرندگی خود است. انسان تا خودش را نپذیرد، سلامت روان ندارد و مدام خودش را ملامت می كند و خودش را نكوهش می كند. تا زمانی كه انسان نتواند خودش را بپذیرد، هیچ كسی را نمی پذیرد. عفو، از عفو انسان نسبت به خودش آغاز می شود، یعنی انسان باید بتواند گذشته خودش را ببخشد. این به آن معنا نیست كه انسان حساسیت خود را نسبت به گذشته از دست بدهد. پذیرش گذشته به آن معناست كه انسان آن را انكار نكند. انسانی كه گذشته اش را می پذیرد، خودش را دوست دارد.
تفاوت پذیرش نفس با عزت نفس آن است كه یك پله بالاتر از آن است. زیرا اگر فرد گذشته اش را نپذیرد، برای انكار آن كارهای دیگری می كند. اما كسی كه خود را نمی پذیرد، آسایش روان ندارد، زیرا یا می كوشد گذشته خودش را پنهان كند یا گذشته دیگران را ناچیز جلوه دهد و تحقیر كند.
برگرفته از دست نوشته‌های استاد مصطفي ملکیان ،روزنامه اعتماد ،چرا برای حال زندگی نمی کنیم .
خدمات مشاوره روانشناسی سرو با ارائه خدمات روانشناسی بالینی و روانشناسی فردی در خدمت شماست.
