طرحواره نقص و شرم چیست ؟
وقتی کسی طرحواره نقص و شرم داشته باشد بر این باور است که دوست داشتنی و ارزشمند نیست. فرد احساس می‌کند که در جنبه‌های مهم شخصیت اش، انسانی ناقص، نامطلوبی است.در حضور دیگران دستپاچه و عصبی است، دائماً خود را با دیگران مقایسه می‌کند و احساس ناامنی و شرمندگی می‌کند یا به دلیل عیب‌ها و نقص‌هایی که به خود نسبت می‌دهد، احساس شرم و خجالت می‌کند و حتی معتقد است که لیاقت عشق دیگران را ندارد، خودش را بی ارزش می داند از این رو معتقد است که دیگران او را دوست ندارند.
او برای محافظت از خودش در برابر این احساس، زیاد از خودش حرف نمی‌زند ، اکثراً سعی می‌کند خودش را از بقیه پنهان کند.
اکثر افرادی که این طرحواره را دارند برای مقابله با این مشکل ترجیح می‌دهند نقابی یه چهره زده و این حس شرم را بروز نمی‌دهند و سعی می‌کنند خودشان را از حس شرمساری بی‌خبر نگه دارند. آن‌ها اغلب به دلیل افسردگی و مشکلات ارتباطی برای درمان مراجعه می‌کنند.
روان‌شناسان اغلب معتقدند فردی که طرحواره نقص و شرم دارد در دوره‌ی کودکی با دیگران مقایسه شده است؛
آن‌ها معتقدند عامل اصلی در شکل گیری این تله زندگی، عیب‌ها و نقص‌های واقعی فرد نیستند، بلکه عامل اصلی را باید در احساسی دنبال کنیم که والدین و سایر اعضای خانواده در فرد ایجاد کرده اند.
سبک های مقابله در مقابل این طرحواره:
- تسلیم: انتخاب دوستان انتقادگر و طرد کننده، تحقیر خود و قرار دادن خود در موقعیت های زیر دست و فرمانبر.
- اجتناب: اجتناب از بیان احساسات و افکار واقعی و اجازه ندادن به دیگران برای نزدیک شدن به او.
- جبران افراطی: انتقاد و طرد دیگران به گونه ای که به نظر میرسد خودش هیچگونه عیب و ایرادی ندارد. رفتار انتقاد گرایانه یا برتری طلبانه نسبت به دیگران، تلاش برای بی‌نقص جلوه دادن خود.
