تعریف طرحواره استحقاق یا بزرگمنشی
فرد دارای طرحواره استحقاق باور دارد که برتر از دیگران است، شایستهی حقوق و مزایای خاص است و تعهدی به رعایت اصول روابط متقابل که راهنمای تعاملات اجتماعی هستند، ندارد. چنین فردی مصرانه و به شیوه های غیرمنطقی باور دارد که باید بتواند هر کاری که میخواهد، انجام دهد و باید هر آنچه که میخواهد، داشته باشد و در این بین به آنچه که به نظر دیگران منطقی و عقلانی است. و احساس میکند به نوعی نخبه است و معتقد است که نسبت به دیگران یک سر و گردن، بالاتر است، در نتیجه این حق را به خود میدهد که از امتیازها، حقوق و مزایای ویژهای بهره مند باشد و از طرف دیگر خود را به اصل احترام متقابل که زیربنای روابط سالم انسانی است، پایبند نمیداند.
چنین فردی تمرکز مبالغه آمیزی بر برتری خود دارد تا به این وسیله بتواند به قدرت یا کنترل برسد، مثلاً بر این که جزء موفقترین، مشهورترین و ثروتمندترین افراد است تاکید میکند؛ البته دلیل این رفتارها عمدتاً جلب تایید و توجه دیگران نیست.
این طرحواره گاهی با رقابت افراطی با دیگران یا میل به تسلط پیدا کردن بر آنها همراه است.
چنین فردی میخواهد قدرت خود را به اثبات برساند، حرف خود را به کرسی بنشاند یا رفتار دیگران را مطابق با خواستههای خود کنترل کند، بدون آن که کمترین همدلی با دیگران داشته باشد یا به نیازها و احساساتشان اهمیت دهد.
رفتارهای معمول مبتلایان طرحواره استحقاق
- رقابت طلبی افراطی
- فخرفروشی
- سلطه گری
- بیان قدرت به شیوه نامناسب
- تحمیل نظرات خود به دیگران
درمان این مشکلات با مشاوره های فردی و روانشناسان بالینی میسر است.