روایت درمانی چیست؟
روایت درمانی یک شکلی دیگر از تراپی یا درمان است که فرد را از مشکلش جدا می بیند . روایت درمانی در افراد این انگیزه را تقویت و تشویق می کند که برای کم کردن و به حداقل رساندن مشکلات و تاثیرات آنها بر زندگی شان به مهارت ها و توانایی های خودشان تکیه کنند.
در طول زندگی ما انسان ها, تجربیات شخصی ما تبدیل به داستان های شخصی مان می شوند. ما به این داستان ها معنا می بخشیم و در مقابل این داستان ها هم هویت ما را می سازند. این داستان ها دارای قدرت هستند در نتیجه روایت درمانی از قدرت داستان ها استفاده می کند و به ما کمک می‌کند تا بتوانیم هدف زندگی خود را کشف کنیم. مهم ترین چیز در این فرآیند این است که ما متوجه شویم و بپذیریم که همه ما نقش “راوی” را در داستان های خود داریم.
روایت درمانی توسط “مایکل وایت” و “دیوید اپستون” در میانه های دهه هشتاد میلادی بنیان نهاده شد. مبانی و اصول اولیه آن ها برای خلق این رویکرد اینگونه بود که روایت درمانی یک نوع نگاه یا رویکردی است که مبتنی بر مشارکت مشاور و مراجع است, بر توانمندسازی تاکید دارد و از آسیب شناسی و برچسب زدن به افراد فاصله می گیرد.
روایت درمانی در واقع یادآوری می‌کند که انسان ها دارای مهارت ها و تجربیاتی هستند و نقش راهنمای تغییر در زندگی خود را ایفا می کنند. به زبان ساده تر, ما خودمان می توانیم تغییر را ایجاد کنیم, البته ابتدا باید علت و چگونگی این تغییرات را به صورت هدفمند با راهنمایی یک روایت درمان گر کشف کنیم.
روایت درمانی افراد را از مشکلات شان جدا می کند. یعنی مشکل را چیزی درونی و در وجود فرد نمی بیند. در نتیجه درمان گران به این طریق می توانند کمک کنند تا افراد مسائل مهم و حساس را بیرونی سازی کنند. عینی کردن یک مشکل, می تواند باعث کاهش مقاومت و مکانیسم های دفاعی افراد بشود و این امکان را به آن ها می دهد تا بتوانند راحت تر و موثرتر مشکل و مسائل شان را شناسایی کنند.
درمان گران روایت درمانی بر این باور هستند که بیان داستان یک شخص, به نوعی اقدام و قدم برداشتن در جهت تغییر است. پروسه و مسیری که یک درمانگر طی می کند ممکن است شامل این موارد باشد:
- به مردم کمک کنند مشکلات را چطور عینی سازی کنند.
- مشکلات را در یک چارچوب و بافت بزرگ تر فرهنگی- اجتماعی قرار دهند.
- آموزش دهند چگونه فضایی برای داستان های دیگر ایجاد کنند.
- …
اهداف روایت درمانی:
روایت درمانی به دنبال تغییر دادن فرد در درمان نیست. در مقابل, به دنبال این است که اثرات مشکل را تغییر بدهد. هدفش این است که بین فرد و مسئله اش فاصله ایجاد کند و فضایی به وجود بیاورد. این روش باعث می شود ما بتوانیم به وضوح ببینیم که چگونه یک امر مشخصی به فرد آسیب می رساند یا برعکس.
برای مثال: استرس پس از سانحه می تواند به عنوان یک مکانیزم دفاعی عمل کند. این مکانیزم می تواند به یک فردی کمک کند تا خودش را در مقابل احساسات سخت و به هم ریخته مربوط به یک حادثه ای حفظ کند. اما در عین حال می تواند باعث علائم جدیدی مثل اضطراب هم بشود. روایت درمانی در اینجا کمک می کند که فرد مسئله اش را بیرونی سازی کند و این بیرونی سازی می تواند در نهایت بر فرد در جهت تغییر مثبت و رشد تاثیر داشته باشد.
روایت درمانی هم چنین کمک می کند تا افراد مشکلات خود را در یک بافت و چارچوب متفاوتی اعم از: سیاسی, اقتصادی و فرهنگی ببینند. این نوع نگاه می تواند بر نگاه ما به خودمان و داستان هایمان اثر بگذارد.
کاربرد روایت درمانی:
روایت درمانی در درمان های فردی, زوج ها و خانواده کاربرد دارد. تکنیک بیرونی سازی مشکلات در درمان های مربوط به خانواده و زوج ها, باعث تعاملات مثبت افراد با هم می شود. علاوه بر این می تواند برای ارتباطات منفی افراد با همدیگر معنا و مفهومی پیدا کند و آن را قابل پذیرش تر کند. عینی کردن مشکلات به اعضای خانواده و زوج ها کمک می کند تا ارتباطی دوباره با همدیگر بگیرند و به قلب رابطه نگاهی عمیق تر بیندازند و در نهایت متوجه شوند که چگونه مشکلات توانسته رابطه شان را به چالش بکشاند.
خلاصه کلام:
روایت درمانی رویکرد درمانی نسبتا جوانی است که شما را توانمند می داند. قدرت تغییر را در شما می بیند و کمک می کند تا شما هم با فاصله گرفتن و جدا کردن خودتان از مشکلات, قدرت وجودی خود را کشف کنید.
